Jongeren overspoeld door ongezonde voeding op sociale media
Yara Qutteina (KU Leuven) pleit voor gecoördineerde actie in de strijd tegen ongezonde eetgewoonten
Sociale media staan vol met pizza’s, snacks en suikerbommetjes. En die beelden komen niet alleen van influencers of grote merken, maar ook van jongeren zelf. Uit onderzoek van Yara Qutteina, verbonden aan de KU Leuven, blijkt dat adolescenten (jongeren tussen 12 en 20 jaar) opvallend vaak worden blootgesteld aan ongezonde voedingsboodschappen via sociale netwerken.
“Door hun leeftijd zijn jongeren extra gevoelig voor deze invloeden,” legt Qutteina uit. “Ze beslissen impulsiever en hebben nog niet dezelfde zelfcontrole als volwassenen. Het is ook de leeftijdsgroep die wereldwijd het ongezondst eet.”
De rol van sociale media
Sociale media vervangen steeds vaker televisie en tijdschriften als dominante mediakanalen. Ze zijn goedkoop, werken op maat dankzij algoritmes en maken het voor voedingsbedrijven bijzonder eenvoudig om jongeren te bereiken.
In het kader van de studie Food for Teens (2021) vroeg Qutteina jongeren om screenshots te maken van voedselbeelden op hun feeds. Wat bleek? De meeste beelden van ongezond eten kwamen van hun eigen vrienden: foto’s van McDonald’s, frisdranken, snacks of alcohol. “Jongeren maken zelf gratis reclame voor ongezonde merken, zonder het te beseffen.”
Een obesogene omgeving
Dit fenomeen past in een bredere context van obesogene omgevingen. Dit zijn plekken en situaties die ongezonde keuzes normaal maken en gezond gedrag ondermijnen. Sociale media zijn daar vandaag een centraal onderdeel van. “We mogen jongeren geen schuldgevoel aanpraten over hun eetgedrag als hun volledige omgeving, zowel online als offline, hen in de richting van fastfood en suiker duwt,” aldus Qutteina.
Van scherm tot straat
Om die trend te keren, pleit ze voor actie op verschillende niveaus:
- Online regulering: Gesponsorde content door influencers moet transparant en consequent worden aangeduid.
- Fysieke omgeving: Fastfoodketens verschijnen steeds vaker vlak bij scholen. Qutteina stelt een perimeterverbod voor in schoolomgevingen.
- Lokaal beleid: Maak gezonde voeding toegankelijker in kwetsbare buurten via prijsbeleid en extra aanbod.
- Nationale aanpak: Beperk de zichtbaarheid van ongezonde reclames op tv en sociale media.
“Alleen door gecoördineerd samen te werken – steden, overheden, scholen, sociale mediaplatformen én bedrijven – kunnen we een gezonde voedselomgeving creëren,” besluit Qutteina.
Bron: Qutteina, Y. et al. (2021). Food for Teens: How Social Media is Associated with Adolescent Eating Outcomes. Onderzoek uitgevoerd in 18 secundaire scholen in Vlaanderen.
